Kufi, kuran harflerinin bir araya getirilmesi ile oluşturulan bir hat sanatıdır. Kufi hat sanatı, Kuran-ı Kerim’in toplanmasından sonraki süreçte önemli bir sanat kolu olarak ortaya çıkmıştır. Kufi yazı sanatının ilk biçimi 9. Yüzyıldan sonra tamamen meydana gelmiştir. Kufi hat sanatı, İslam medeniyetlerinde kullanılan en eski hat yazı örneklerini oluşturur. Bu sanat dalı, İslamiyet’in ilk yıllarında Arap yardımadasının pek çok noktasında kullanılmaktaydı.
Kufi hat sanatının en belirgin özelliği geometrik şekillerden oluşmasıdır. Düz çizgi ve köşelerden meydana gelen bu yazı sanatı ile birçok eser oluşturulmuştur. Kufi, Emevi ve Abbasi dönemlerine ait birçok belge ve mushafta kullanılmıştır. Günümüzde dünyanın en önde gelen müzelerinde bu sanata ait örneklere rastlamak mümkündür.
Kufi Hat Sanatının Uygulandığı Alanlar
Kufi hat sanatı, dini ve içtimai hayattaki örneklerinin yanı sıra sosyal ve günlük olarak birçok alanda kullanılmıştır. Özellikle şamdan, tabak, kılıç, kalkan ve madeni eşyalarda uygulanma imkânı bulmuştur. Bunlara benzer olacak şekilde çini kaplarda ve sanat eseri değeri taşıyan birçok hediyelik eşyada da kullanılmıştır.
Dünyanın bilinen müzelerinde veya özel koleksiyona sahip olan yerlerde kufi hat sanatının örnekleri görülebilir. Bu müzelerin içerisinde seramik ve çini, ahşap ve diğer malzemelerden yapılmış eşyalar vardır ve bunların tümü kufi hat sanatı aracılığı ile süslenmiştir. Bu müzelere gidilerek hat sanatının gelişmişlik düzeyi incelenebilir.
Kufi Hat Sanatı Yazı Türleri
Kufi hat sanatı içerisinde iki tür yazı çeşidi bulmak mümkündür. Bunlardan birisi yapma kufidir ve diğeri ise yazma kufi olarak karşımıza çıkar. Yapma kufi, cetvel ve pergel araç ve gereçleri kullanılarak çizim yapıldığı için yapma kufi olarak anılır. Celi kufi olarak da bilinen bu yazı çeşidi, yazının aralarında kalan boşlukların çeşitli motifler ile süslenmesini sağlar.
Yazma kufi ise el ve kalem aracılığı ile yazılır ve hat sanatının temeli bu yazma çeşididir. Yazının kendi bünyesinin dışında herhangi bir süsleme uygulaması yapılmaz. Kufi hat sanatı, yeri ve zamanı değişkenlik gösteren yazı çeşitlerindendir ve olgunlaşarak günümüze kadar gelmeyi başarmıştır.
Hattat
